در واقع برای خواندن نقشه های جغرافیایی از شمال جغرافیایی استفاده میکنند.
زمین را یک آهنربا بزرگ تصور کنید، قطب شمال مغناطیسی (میل شمال مغناطیسی یا North Dip Pole)، نقطه ای در جزیره ایلسمر (Ellesmere Island) واقع در شمالی ترین نقطۀ کانادا است.
قطب نما، جهت شمال مغناطیسی را نشان میدهد. عقربۀ قطب نما دارای یک سوزن مغناطیسی است که به میدان مغناطیسی زمین واکنش نشان می دهد و از این جهت با شمال جغرافیایی متفاوت است.
شمال جغرافیایی و شمال مغناطیسی از نظر موقعیت مکانی حدودا 500 کیلومتر با هم تفاوت دارند که به این تفاوت انحراف یا میل مغناطیسی گفته میشود . اگر شما در شمال جغرافیایی ایستاده باشید، قطب نما به شمالی ترین نقطۀ کانادا یعنی جزیره ایلسمر(Ellesmere Island) اشاره میکند.
انحراف مغناطیسی خطایی است که بدلیل جنس فلزی عقربه های قطب نما بوجود می آید.
تغییرات زاویۀ میل مغناطیسی به محل استقرار شما در کرۀ زمین بستگی دارد. افراد توسط جدول کالیبرۀ محلی، می توانند انحراف مغناطیسی را تصحیح کنند و به کمک قطب نما، در جهت درست قرار بگیرند.
در حال حاضر اختلاف بین شمال جغرافیایی و شمال مغناطیسی حدودأ 500 کیلومتر است، ولی شمال مغناطیسی هر ساله کیلومترها تغییر می کندکه به آن انتقال قطبی میگویند.
چهار جهت اصلی
شمال North بر روی نقشه با N نشان داده می شود.
غرب west بر روی نقشه با W نشان داده می شود.
جهت شمال به سمت قطب شمال می باشد و جنوب نقطه مقابل شمال است.
جهات شرق و غرب عمود بر شمال و جنوب هستند.
شرق در جهت عقربه های ساعت یعنی سمت راست نقشه قرار دارد.
غرب خلاف جهت عقربه های ساعت دقیقا نقطه مقابل شرق در سمت چپ نقشه قرار دارد .
نام های شمال شرقی (NE)
جنوب شرقی (SE)
جنوب غربی (SW)
شمال غربی (NW) نام گذاری می شوند.
جهت یابی به معنای پیدا کردن جهت های جغرافیایی میباشد که بهتر است تمام انسانها به آن آگاه باشند زیرا ممکن است در مکان هایی از قبیل کوه ، بیابان و جنگل مسیر خود را گم کنند ولی با دانستن جهتهای جغرافیایی میتوانند راه خود را پیدا کنند.
ناگفته نماند نقش جهت یابی در کشتی رانی و هواپیمایی بسیار پررنگ است.
در گذشته برای جهت یابی از روش های زیر استفاده میکردند :
خورشید یکی از ابتداییترین جهت یابی در گذشته بوده. خورشید از شرق طلوع و در غرب غروب می کند بنابراین هنگام صبح باید طوری بایستیم که خورشید در امتداد دست راست ما باشد که در این صورت سمت چپ ما غرب را نشان میدهد.
معایب جهت یابی به کمک خورشید
1- بی استفاده بودن آن در شب
2- خورشید فقط در اول بهار و پاییز از شرق طلوع و از غرب غروب میکند و در روزهای دیگرِ سال، نسبت به جهت شرق و غرب انحراف دارد.
در نیمه اول ماه قمری قسمت خارجی ماه (قسمت محدب آن) جهت غرب را نشان میدهد. در نیمه دوم ماه قمری، تحدب ماه به سمت مشرق است.
معایب جهت یابی به کمک ماه
این روش در شبهای که آسمان صافی دارد استفاده میشود و زمانی که قرص ماه کامل باشد قابل استفاده نیست
جهت یابی با استفاده از ستاره قطبی
ستاره قطبی نزدیک ترین ستاره در امتداد قطب شمال است که به همین دلیل ستاره قطبی نامیده شده که با پیدا کردن این ستاره جهت شمال را پیدا می کنید. آسانترین راه برای پیدا کردن ستاره شمال کمک گرفتن از صورتهای فلکی دب اکبر و دب اصغر می باشد .
در آسمان شب صورت فلکی مانند ملاقه را پیدا کنید و دو ستاره انتهای علامت سوال را بهم وصل کنید و اگر امتداد آن را دنبال کنید به یک ستاره پر نور می رسید که به آن ستاره پلورایز یا ستاره قطبی میگویند. این ستاره جهت شمال را در شب نشان میدهد .
محدود بودن آن در آسمانی صاف است و یکی از مشکلات دیگر، ممکن است آدم های عادی نتوانند صورت های فلکی را از هم تشخیص دهند.
قطب نما وسیله کوچکی، که از آن در جهت یابی و تعیین جهت شمال استفاده می شود. با اختراع آن تحول اساسی در صنعت کشتی رانی هوانوردی ، موارد نظامی و استفاده شخصی به وجود آمد که یکی از کاربردهای آن جهت یابی در سفر های دریایی بوده و هست .
قطب نمای اولیه که توسط چینی ها ساخته شده جهت قرار گیری قاشقک قطب نما، جهت جنوب را نشان می دهد.
زمین مانند یک آهن ربا عمل میکند که در واقع خاصیت مغناطیسی دارد که قطب نما جهت شمال مغناطیسی زمین را نشان می دهد در حالی که ما در موقعیت یابی نیاز به دانستن جهت شمال جغرافیایی زمین داریم. جهت شمال مغناطیسی زمین کاملاً منطبق بر جهت شمال جغرافیایی زمین نیست.
محور مغناطیسی زمین با محور جغرافیایی زمین که از دو قطب زمین میگذرد و زاویه ای تشکیل میدهد که هر چقدر از خط استوا به سمت قطبها میرویم این زاویه بزرگتر و اختلاف این دو محور بیشتر که در نتیجه خطای قطب نما در نشان دادن جهت شمال (جهت شمالی که مورد نظر ماست) بیشتر میشود.
در ضمن عقربه قطب نما بسیار حساس است لذا در صورت قرار گرفتن در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی دچار خطا میگردد.
غیر از موارد فوق، روش های جهت یابی دیگری نظیر
استفاده از عوامل طبیعی نظیر گیاهان و باد
جهت یابی به کمک حیوانات و حشرات
جهت یابی از روی مسیر رودخانه ها
جهت یابی به کمک تنه درختان قطع شده
و .... وجود دارد.
برچسب ها
ارسال دیدگاه
دیدگاه ها
آخرین مطالب
پربازدیدترین مطالب
گروه بندی